İkinci Dağlık Karabağ Savaşının Azerbaycan Cumhuriyeti İçin Günümüzde ve Gelecekteki Muhtemel Olumlu ve Olumsuz Sonuçları.

Yazar: Azerbaycan Diaspora Bakanlığı Karabakh is Azerbaijan Milli Platformunun Türkiye Cumhuriyeti Koordinatörü Dr adayı Elvin ABDURAHMANLI

Kurum: Azerbaycan Cumhuriyeti Diaspora Bakanlığı: Karabakh is Azerbaijan Milli Platformunun Türkiye Koordinatörü ve Uluslararası İstihbarat Uzmanı:

Çalıştığı Konular: 

• Küresel Terör
• Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler
• Orta Doğu Araştırmaları
• Güvenlik Politikaları
• Anadolu ve Balkan Araştırmaları
• Kafkasya Araştırmaları

Anahtar Kelimeler: Stratejik ilişkiler, Dış politika, Güç mücadelesi, Çatışma, Ekonomik İlişkiler.

JEL Kodları: N40, H56, F51.

Kafkasların neredeyse merkezi konumu sayılan Dağlık Karabağ’da 27 Eylül 2020 de başlayan ve 10 Kasım 2020 tarihlerinde arasında süren 44 günlük Azerbaycan Ermenistan çatışmasının kazanan tarafı Azerbaycan olduğunu açıkça söyleye biliriz. Azerbaycan’ın bu galibiyetini aşağıdaki sıraladığımız faktörlere dayanarak Azerbaycan’ın kazançlı çıktığını belirtmekte fayda vardır. Bu faktörler aşağıdaki gibidir:

---

[1] Azerbaycan Cumhuriyetinin Diaspora Bakanlığının KARABAKH İS AZERBAİJAN Milli Platformunun Türkiye Cumhuriyeti Resmi Koordinatörü: Uluslararası İlişkiler ve İstihbarat İncelemeleri Uzmanı Elvin ABDURAHMANLI

Azerbaycan Cumhuriyetinin 44 günlük savaşın ardından elde ettiği olumlu faktörlerin sıralaması:

1. Azerbaycan 1992 senesinden 2020 senesine kadarki geçen 28 yıllık bir sürede gerek ekonomik gerekse de dış diplomaside büyük ilerlemeler kaydederek savaşın büyümesine ve üçüncü devletlerin savaşa dâhil olmasının önünü kesecek bir diplomasiye sahip olduğunu uluslararası arenaya gösterdi.
2. 28 yıl sonra Azerbaycan Dağlık Karabağ’a hiçbir statü verilmesine izin vermeden Karabağ’ı Ermenistan işgalinden kurtardı.
3. 44 günlük Vatan savaşı Azerbaycan için Azerbaycan Cumhuriyetinin bir parçası olan fakat kara sınırı olmayan Nahcivan Özerk Cumhuriyeti ile Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan anlaşma gereği Zengezur bölgesinden geçerek kara sınırının ve güvenli bir geçidin oluşturulmasına zemin yarattı.
4. Ermenistan’ın 1992 senesinde yaptığı işgal sonucu 1 milyon Azerbaycanlı mülteci durumuna düşmüş ve 28 yıldır Azerbaycanlı siviller mülteci kamplarında yaşamaktadırlar. Fakat 44 günlük savaşın ardından Azerbaycan’ın Karabağ’ı geri alması sonucunda Azerbaycan hükumeti tarafından o bölgelerde yapılacak olan yeni yerleşim yerlerine mülteciler yerleştirilmiş olacaktır.
5. Azerbaycan’ın en büyük kazancı ise Türkiye Cumhuriyeti ile direk kara sınırının oluşturulması olduğunu ve gelecekte Bakü, Nahcivan, Türkiye tren hattının yapılmasına olanak sağladı.
6. Azerbaycan ordusu Zengilan şehrinin işgalden kurtarmasının ardından İran ile sınırları tam kontrol alması sonucu uyuşturucu kaçakçılığının önünü kesmiş oldu.
7. Çin’den başlayan Moğolistan, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Türkmenistan, Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesinden geçerek Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Macaristan üzerinden geçmesi sonucu Avrupa’yı bağlayacak olan büyük ipek yolu projesi Azerbaycan için gerek ekonomik gerekse de Avrupa ile dış ilişkileri geliştirmesine büyük etken olacaktır.
8. 44 günlük savaşın ardından Azerbaycan Diasporasının (lobi faaliyetlerinin) birleşmesine ve Diaspora faaliyetlerinin etkin hale gelmesine olanak sağladı. Nitekim Azerbaycan Diaspora Bakanlığı ‘‘Karabakh is Azerbaijan’’ sloganı altında koordinatörlük kurarak 51 ülke etkin faaliyet göstererek yurt dışındaki vatandaşlarını bu sloganla bir çatı altına toplayarak Ermeni terörünü dünyaya duyurdu.

Azerbaycan Cumhuriyetinin 44 günlük savaşta muhtemel kayıplarının sıralaması:

1. Azerbaycan Ordusunun 2783 şehit vermesi.
2. Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki savaş sonucunda resmi anlaşmada Dağlık Karabağ’da tam galibiyetin belirtilmemesi ve Ermeni lobisinin desteğiyle dış güçlerin baskısıyla Dağlık Karabağ’da gelecekte statüko oluşturulma düşüncesi.
3. Dağlık Karabağ’da 5 yıl süreyle Rus barış ordusunun konuşlandırılması ve gelecekte tarafların isteği üzerine bu sürenin 5 yıl daha uzatılması Azerbaycan için nisbi bir kayıptır diye biliriz.
4. Rus barış güçlerinin Ermeni yakınlığı gelecekte Azerbaycan toprağı olan Dağlık Karabağ’da terör olaylarının oluşmasına zemin yarata bilir. Nitekim 15 Aralık 2020’de Ermeniler tarafından Dağlık Karabağ’da Azerbaycan askerlerine yönelik terör saldırısı gerçekleştirilmiştir. Buradan da görüldüğü gibi Rus barış güçleri kontrol noktalarında Ermeni tarafına tolerans sağladığını görmekteyiz.
5. Dağlık Karabağ’da yaşayan Ermenilerin Azerbaycan Cumhuriyeti tarafından yönetilmeye karşı oldukları görülmektedir. Gelecekte Azerbaycan Cumhuriyeti yönetimine karşı çıkacakları muhtemeldir.
6. Rus barış güçlerinin kontrolünde Dağlık Karabağ’dan kaçan Ermenilerin evlerine tekrar geri dönmesi ve Dağlık Karabağ’da Ermeni göç politikası yapılarak gelecekte seçim yoluyla bu bölgenin statükosunu değişme düşüncesi görülmektedir. Nitekim 1918-1920, 1939-1948, 1975-1988 senelerinde Rusya göç politikası uygulayarak Dağlık Karabağ’a Ermeni göçü gerçekleştirmiştir. Rusya tarafından belirtilen resmi sonuçlarda 44 günlük savaşın ardından geri dönen Ermenilerle birlikte günümüzde 11000 Ermeni’nin Rus barış güçlerinin kontrolünde Dağlık Karabağ’da normal yaşayışına geri döndüğü belirtilmektedir.
7. Rusya’nın Hocalı kentindeki havalimanını kullanması.